TrudnoĹci adaptacyjne w rodzinie zastÄpczej

WejĹcie dziecka do rodziny zastÄpczej jest sytuacjÄ trudnÄ zarĂłwno dla niego jak i dla rodziny. Opiekunowie jednak podejmujÄ ĹwiadomÄ decyzjÄ i aby uzyskaÄ kwalifikacje przechodzÄ 3 miesiÄczne szkolenie. Dziecko, nawet jeĹli bÄdÄc w placĂłwce marzy o rodzinie, z reguĹy zupeĹnie nie jest przygotowane do tak ogromnej zmiany, jakÄ jest wejĹcie do rodziny.

Przygotowanie podopiecznych do opieki zastÄpczej
Rodzina zastÄpcza - oczekiwania opiekunĂłw wobec dzieci
Rodziny zastÄpcze spokrewnione
Rodzina zastÄpcza - trudnoĹci adaptacyjne

Przygotowanie podopiecznych do opieki zastÄpczej

Tylko w nielicznych domach dziecka wychowawcy przygotowujÄ swoich podopiecznych do opieki zastÄpczej i bardzo niewielu wie, jak to dobrze zrobiÄ. Warunki Ĺźycia w placĂłwce wymagajÄ od dzieci szybkiego wypracowania takich mechanizmĂłw obronnych, ktĂłre pozwolÄ im dobrze funkcjonowaÄ i osiÄgnÄÄ jak najwyĹźszÄ pozycjÄ w hierarchii grupy.

SpoĹecznoĹÄ domu dziecka rzÄdzi siÄ swoimi prawami i wcale nie sÄ to zasady akceptowane przez dorosĹych. Aby nie naraĹźaÄ siÄ ani kolegom ani wychowawcom dziecko musi uzbroiÄ siÄ w dwie, czÄsto zupeĹnie rĂłĹźne twarze. Ta swoista dwulicowoĹÄ pozwala mu przetrwaÄ w tym nienaturalnym dla dziecka Ĺrodowisku. Z jednej strony musi podporzÄdkowaÄ siÄ zasadom i regulaminom okreĹlanym przez wychowawcĂłw, z drugiej zaĹ nie „podpaĹÄ” kolegom. Nawyki uĹatwiajÄce zdobycie wysokiej pozycji w placĂłwce czÄsto utrudniajÄ dziecku prawidĹowe funkcjonowanie w rodzinie zastÄpczej. W domu dziecka dobrze widziane przez innych wychowankĂłw sÄ kĹamstwa, wulgaryzmu czy agresja. Te zaĹ sÄ zupeĹnie nie do zaakceptowania przez opiekunĂłw zastÄpczych. Do tego dochodzÄ inne zaburzenia zachowania wynikajÄce z problemĂłw emocjonalnych. Dziecko pozbawione opieki rodzicĂłw i umieszczone w zupeĹnie nowym dla niego Ĺrodowisku czÄsto nie radzi sobie ze swoimi emocjami i w sytuacjach dla niego trudnych reaguje nieadekwatnie. JeĹli na przestrzeni stosunkowo krĂłtkiego czasu spotyka je kolejna zmiana i trafia do rodziny zastÄpczej zaburzenia te mogÄ siÄ jeszcze nasiliÄ.

Rodzina zastÄpcza - oczekiwania opiekunĂłw wobec dzieci

KolejnÄ przyczynÄ problemĂłw zwĹaszcza w poczÄtkowej fazie pobytu w rodzinie zastÄpczej sÄ oczekiwania opiekunĂłw wobec dziecka. PlacĂłwka to miejsce, w ktĂłrym Ĺatwo „zniknÄÄ w tĹumie”. Bardzo ograniczony wachlarz dostÄpnych wychowawcom kar i nagrĂłd i brak wiÄzi pomiÄdzy nimi a dzieÄmi powodujÄ znikomy wpĹyw na zachowanie wychowankĂłw. Dziecko, ktĂłre dotychczas nie musiaĹo szczegĂłlnie siÄ wysilaÄ, aby byÄ postrzeganym jako pozytywne trafiajÄc do rodziny zastÄpczej nagle staje w sytuacji trudnej i zupeĹnie dla siebie nowej. Nagle, ci nowi, mili skÄdinÄd ludzie oczekujÄ od nich czegoĹ zupeĹnie innego. Normalne w warunkach rodziny zachowania i zasady sÄ czymĹ kompletnie nowym dla dziecka wychowanego do tej pory w domu dziecka. Tak ogromny natĹok zmian powoduje czÄsto dodatkowy stres i zaburzenia zachowania. Zdarza siÄ, Ĺźe dziecko zupeĹnie nie rozumie, czego siÄ od niego oczekuje. Tak oczywiste dla nas sprawy jak codzienne chodzenie do szkoĹy i odrabianie lekcji czy koniecznoĹÄ uzgadniania z opiekunami wyjĹÄ z domu sÄ wielokroÄ ogromnym problemem dla dotychczasowego wychowanka placĂłwki.

Rodziny zastÄpcze spokrewnione

CzÄsto, zwĹaszcza w przypadku rodzin zastÄpczych spokrewnionych dziecko trafia do opieki zastÄpczej prosto ze swojego domu rodzinnego. Tu jednak teĹź pojawiajÄ siÄ problemy zwiÄzane z ogromnymi rĂłĹźnicami pomiÄdzy tymi rodzinami. WydawaĹoby siÄ, Ĺźe przejĹcie z rodziny do rodziny nie bÄdzie stanowiÄ wiÄkszego problemu, jednak w tym przypadku rĂłĹźnice miÄdzy nimi potrafiÄ byÄ ogromne. CzÄsto sÄ to po prostu dwa rĂłĹźne Ĺwiaty.

W domach, z ktĂłrych najczÄĹciej pochodzÄ dzieci trafiajÄce do opieki zastÄpczej nikt najczÄĹciej siÄ nimi nie przejmowaĹ. Nikomu nie zaleĹźaĹo jak dziecko siÄ uczy, czy Ĺpi odpowiednio dĹugo i czy zabraĹo drugie Ĺniadanie do szkoĹy. Zdarza siÄ, Ĺźe jedynym rodzajem bliskich kontaktĂłw, w jakie dziecko wchodzi z rodzicami sÄ przemoc, krzyk czy innego rodzaju karcenie. Czasem Ĺwiadomie prowokuje rodzica, robiÄc coĹ co na pewno przyciÄgnie jego uwagÄ, bo chce aby ten go zauwaĹźyĹ. Dzieci ĹźyjÄce do tej pory jak „wolne ptaki” wielokroÄ nie potrafiÄ siÄ odnaleĹşÄ w rodzinie, gdzie doroĹli uzurpujÄ sobie prawo do nadzoru czy decydowania o nim. Nadmierna, w ich przekonaniu troska bardzo szybko staje siÄ uciÄĹźliwa. Dziecko, ktĂłre dotychczas spÄdzaĹo caĹe dnie na ulicy, myĹo siÄ kiedy samo miaĹo na to ochotÄ, chodziĹo do szkoĹy od czasu do czasu i ogĂłlnie robiĹo co chciaĹo, z reguĹy ma ogromne problemy z poddaniem siÄ „wĹadzy” dorosĹego, zwĹaszcza obcego dorosĹego. PosĹuszeĹstwo wobec kogoĹ, kto nie jest rodzicem, nawet jeĹli jest to czĹonek rodziny czÄsto przerasta moĹźliwoĹci dziecka. JeĹli dodatkowo nie akceptuje separacji z rodzinÄ biologicznÄ przejawy protestu mogÄ siÄ nasiliÄ. Z czasem z reguĹy udaje siÄ rodzinie zastÄpczej doprowadziÄ do sytuacji, w ktĂłrej dziecko zaczyna normalnie funkcjonowaÄ, jednak zanim do tego dojdzie opiekunowie muszÄ uzbroiÄ siÄ w cierpliwoĹÄ i duĹźÄ mÄdroĹÄ.

Rodzina zastÄpcza - trudnoĹci adaptacyjne

TrudnoĹci adaptacyjne manifestujÄ siÄ w rozmaity sposĂłb w zaleĹźnoĹci od indywidualnej historii i konstrukcji psychicznej dziecka. NiektĂłre dzieci zamykajÄ siÄ w sobie, wycofujÄ i blokujÄ na kontakt z opiekunami. Ci z kolei peĹni zapaĹu i chÄci pomocy, pozytywnie „naĹadowani” podczas szkolenia chcÄ jak najszybciej pomĂłc dziecku przeĹamaÄ blokadÄ i czÄsto popeĹniajÄ bĹÄd „nadaktywnoĹci”. StarajÄ siÄ organizowaÄ dziecku czas, byÄ przy nim w kaĹźdej chwili, rozmawiaÄ z nim i kaĹźdym gestem pokazaÄ mu swojÄ troskÄ i sympatiÄ. Zdarza siÄ, Ĺźe taka wĹaĹnie postawa wywoĹuje u ich podopiecznego zupeĹnie innÄ reakcjÄ. Wycofuje siÄ jeszcze bardziej i ucieka w siebie. Czasem dziecko potrzebuje odrobinÄ wiÄkszej autonomii czy po prostu czasu na „oswojenie”. NiewĹaĹciwÄ postawÄ jest ignorowanie dziecka, ale rĂłwnie niewĹaĹciwa jest nachalnoĹÄ wobec niego. MÄdry opiekun powinien byÄ Ĺwiadomy potrzeb dziecka i gotowy byÄ z nim wtedy, gdy ono go potrzebuje. Powinien powoli oswajaÄ je dajÄc mu czas na poznanie nowych ludzi i miejsc.

CzÄĹÄ dzieci zupeĹnie inaczej reaguje na tak ogromne zmiany, jakie towarzyszÄ umieszczeniu w rodzinie zastÄpczej. Zdarza siÄ, Ĺźe buntujÄ siÄ, sÄ agresywne czy nadmiernie pobudzone. Nie radzÄc sobie z nadmiarem emocji i uczuÄ wyĹadowujÄ siÄ na tych, ktĂłrzy sÄ najbliĹźej i na dodatek majÄ jakieĹ oczekiwania wobec nich. Taka postawa jest jeszcze trudniejsza dla opiekunĂłw zastÄpczych. NajczÄĹciej majÄ ĹwiadomoĹÄ przyczyn takiego zachowania, lecz zupeĹnie nie potrafiÄ na nie wĹaĹciwie reagowaÄ. Trudno tu co prawda mĂłwiÄ o wĹaĹciwej reakcji, bo ta jest uzaleĹźniona nie tylko od samego zachowania, ale teĹź od indywidualnego przypadku dziecka. W poczÄtkowym czasie jego pobytu w rodzinie zastÄpczej opiekunowie nie znajÄ go jednak na tyle, Ĺźeby wiedzieÄ jaka ich reakcja odniesie najlepszy skutek. WaĹźne jest jednak, aby pamiÄtaÄ, Ĺźe kaĹźde zachowanie ma po pierwsze jakieĹ przyczyny, a po drugie jakiĹ cel. Dziecko robi coĹ z okreĹlonych powodĂłw i w okreĹlonym celu. Reakcja opiekuna powinna przede wszystkim spowodowaÄ przerwanie zachowania i zapewnienie bezpieczeĹstwa dziecku i innym. NaleĹźy jednak pamiÄtaÄ, Ĺźe na tym etapie szczegĂłlnie waĹźne jest budowanie dobrej relacji z dzieckiem i przekonanie go, Ĺźe moĹźe zaufaÄ dorosĹemu. Dopiero pĂłĹşniej przyjdzie czas na uczenie dziecka radzenia sobie ze swoimi emocjami czy zmianÄ jego zachowania.

PoczÄtkowy okres pobytu dziecka w rodzinie zastÄpczej jest czasem ogromnej prĂłby i bardzo wiele zaleĹźy od tego jak opiekunowie jÄ przejdÄ. Jej trudnoĹÄ wzmaga teĹź dysonans pomiÄdzy ich entuzjazmem i szczerÄ chÄciÄ pomocy dziecku, a jego postawÄ. Dziecko czÄsto zupeĹnie nie widzi potrzeby odseparowania go od rodziny biologicznej i w opiekunach zastÄpczych upatruje czÄĹciowÄ przyczynÄ swoich problemĂłw. Kiedy oni prĂłbujÄ budowaÄ ciepĹe i dobre relacje z dzieckiem, starajÄ siÄ jak potrafiÄ sprawiÄ, aby poczuĹo siÄ u nich dobrze ono wĹaĹnie wtedy sprawia najwiÄksze problemy. A przecieĹź dla nich to teĹź nie jest sytuacja Ĺatwa. Ich Ĺźycie staje „na gĹowie” z dnia na dzieĹ, w ich domu pojawia siÄ nowy mieszkaniec z caĹym bagaĹźem swoich doĹwiadczeĹ i przeĹźyÄ. Miejsce, ktĂłre do tej pory byĹo dla nich bezpiecznÄ przystaniÄ i azylem, w ktĂłrym czuli siÄ swobodnie i bezpiecznie nagle zmienia siÄ nie do poznania. JeĹli posiadajÄ wĹasne dzieci dochodzi do tego czÄsto troska o ich poczucie bezpieczeĹstwa i samopoczucie. O ile doroĹli podejmujÄc decyzjÄ o przyjÄciu dziecka do rodziny liczyli siÄ z kosztami jakie poniosÄ, o tyle ich dzieci nie miaĹy takiej ĹwiadomoĹci, nawet jeĹli wyraziĹy zgodÄ na przyjÄcie nowego czĹonka do rodziny. Relacje miÄdzy wĹasnymi dzieÄmi, a tymi umieszczonymi w opiece zastÄpczej sÄ chyba najczÄstszÄ przyczynÄ niepowodzeĹ i sÄ najtrudniejsze do przewidzenia. Kiedy dzieje siÄ krzywda naszemu dziecku trudno rozumieÄ jego krzywdziciela. PrzecieĹź ochrona wĹasnej rodziny jest naszym najwaĹźniejszym obowiÄzkiem. NaleĹźy jednak mieÄ ĹwiadomoĹÄ, Ĺźe z reguĹy problemy bÄdÄce reakcjÄ dziecka na sytuacjÄ nowÄ i trudnÄ ustÄpujÄ z czasem i naleĹźy mieÄ nadzieje i nie poddawaÄ siÄ w tej trudnej, ale szczytnej „walce” prowadzÄcej do wprowadzenia dziecka w dorosĹe Ĺźycie, do jego samoakceptacji. DuĹźo tutaj zaleĹźy od mÄdroĹci i rozsÄdku opiekunĂłw, od ich bystrego postrzegania Ĺwiata dziecka, a takĹźe od sĹusznych decyzji wychowawczych.

TrudnoĹci adaptacyjne w rodzinie zastÄpczej - dodano: 2004-07-14

Portal maluchy.pl jest serwisem edukacyjnym. Informacje zawarte na naszych stronach sĹuĹźÄ wyĹÄcznie celom informacyjnym. Wszelkie problemy muszÄ byÄ konsultowane z odpowiednim lekarzem specjalistÄ. Autorzy i firma ITS MEDIA nie odpowiadajÄ za jakiekolwiek straty i szkody wynikĹe z zastosowania zawartych na stronach informacji lub porad.

Tw?j e-mail:

B?d? na bie??co: porady, aktualno?ci, zapowiedzi, konkursy i wiele, wiele innych informacji.

TrudnoĹci adaptacyjne w rodzinie zastÄpczej

Przygotowanie podopiecznych do opieki zastÄpczej

Rodzina zastÄpcza - oczekiwania opiekunĂłw wobec dzieci

Rodziny zastÄpcze spokrewnione

Rodzina zastÄpcza - trudnoĹci adaptacyjne

B?d? na bie??co: porady, aktualno?ci, zapowiedzi,
konkursy i wiele, wiele innych informacji.

TrudnoĹci adaptacyjne w rodzinie zastÄpczej

Przygotowanie podopiecznych do opieki zastÄpczej

Rodzina zastÄpcza - oczekiwania opiekunĂłw wobec dzieci

Rodziny zastÄpcze spokrewnione

Rodzina zastÄpcza - trudnoĹci adaptacyjne