zasiłek rodzinny

(źródło ZUS)

Komu przysługuje zasiłek rodzinny

Osobą uprawnioną do zasiłku rodzinnego jest:

• obywatel polski,


• cudzoziemiec posiadający obywatelstwo państwa członkowskiego UE lub EOG,


• cudzoziemiec przebywający na terytorium Polski na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 53 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz.U. nr 128, poz. 1175 z późn. zm.), zgody na pobyt tolerowany lub w związku z uzyskaniem w Polsce statusu uchodźcy, jeżeli zamieszkują łącznie z członkami rodzin na terytorium Polski. Świadczenia rodzinne przysługują wymienionym osobom, jeżeli zamieszkują na terytorium RP przez okres co najmniej 1 roku przed złożeniem wniosku oraz przez okres zasiłkowy, w którym otrzymują świadczenia rodzinne.

Prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku przysługuje:

• rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka,


• opiekunowi faktycznemu dziecka - tj. osobie faktycznie opiekującej się dzieckiem, która wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka,


• osobie uczącej się, tj. osobie pełnoletniej, która uczy się i nie pozostaje na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub z zasądzeniem od rodziców na jej rzecz alimentów; jeżeli wyrok sądu orzekający alimenty został wydany przed osiągnięciem pełnoletności przez osobę uczącą się.

Zasiłek rodzinny przysługuje na dzieci:

• do ukończenia przez dziecko 18 roku życia,


• nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia dziecka, jeżeli uczy się w szkole,


• do 24 roku życia, jeżeli dziecko kontynuuje naukę w szkole lub szkole wyższej i ma orzeczony umiarkowany albo znaczny stopień niepełnosprawności.

Zasiłek rodzinny przysługuje osobie uczącej się, tj. osobie pełnoletniej niepozostającej na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub zasądzeniem od rodziców na jej rzecz alimentów (jeżeli wyrok sadu orzekający alimenty został wydany przed osiągnięciem pełnoletności przez osobę uczącą się), nie tylko gdy uczy się w szkole, ale również gdy uczy się w szkole wyższej, nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia.

Kiedy zasiłek rodzinny nie przysługuje

Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeśli:

• dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim,


• dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w rodzinie zastępczej,


• osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie,


• dziecko lub osoba ucząca się są uprawnione do zasiłku rodzinnego na własne dziecko,


• osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica, chyba że:
  
  
  
  • rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
  
  
  • ojciec dziecka jest nieznany,
  
  
  • powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
  
  
  • sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka.
  
  
  
  

Wysokość zasiłku rodzinnego

W okresie od 1 maja 2004 r. do 31 sierpnia 2006 r. wysokość zasiłku rodzinnego zależy od liczby dzieci i wynosi miesięcznie:

• 43,00 zł na pierwsze i drugie dziecko,


• 53,00 zł na trzecie dziecko,


• 66,00 zł na czwarte i kolejne dziecko.

W okresie od 1 września 2006 r. wysokość zasiłku rodzinnego zależy od wieku dziecka i wynosi miesięcznie:

• 44,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;


• 56,00 zł na dziecko w wieku od 5 do 18 lat;


• 65,00 zł na dziecko w wieku od 18 do 24 lat.

Niezbędne dokumenty

Wniosek o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego, zaświadczenia i dowody, m.in. kopia dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby uprawnionej, kopia skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka, zaświadczenie o uczęszczaniu dziecka w wieku powyżej 18 lat do szkoły lub szkoły wyższej, orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności - jeżeli członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne.

Kryterium dochodowe

Zasiłek rodzinny (i wszystkie dodatki do niego) przysługuje uprawnionym osobom, jeżeli przeciętny miesięczny dochód na osobę w rodzinie albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 504,00 zł. Jeżeli jednak członkiem rodziny jest dziecko w wieku do 25 lat legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód na osobę w rodzinie albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 583,00 zł.

W przypadku gdy przeciętny miesięczny dochód rodziny albo dochód osoby uczącej się przekracza granicę odpowiednio 504 zł lub 583 zł, zwielokrotnioną stosownie do liczby członków rodziny, o kwotę niższą lub równą kwocie najniższego zasiłku rodzinnego przysługującego w okresie, na który jest przyznawany - zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przysługiwał w poprzednim okresie zasiłkowym.

Zasada ta nie może być stosowana od 1 września 2005 r., jeżeli była stosowana w poprzednim okresie zasiłkowym od 1 maja 2004 r. do 31 sierpnia 2005 r.

W okresie zasiłkowym od 1 września 2005 r. do 31 sierpnia 2006 r. uwzględnia się przeciętny miesięczny dochód na osobę w rodzinie uzyskany w 2004 r.

Przy ustalaniu dochodu rodziny uwzględnia się dochody następujących członków rodziny:

• uprawnionego (jednego z rodziców, opiekuna faktycznego),


• małżonka uprawnionego,


• pozostających na utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25 roku życia,


• pozostających na utrzymaniu dzieci, które ukończyły 25 lat i są niepełnosprawne w stopniu znacznym, jeśli rodzinie przysługuje na te dzieci świadczenie pielęgnacyjne.

W przypadku gdy prawo do świadczeń rodzinnych ustala się na dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego, do ustalenia dochodu przyjmuje się tylko dochód dziecka.

W dochodzie rodziny uwzględniane są:

• dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych,


• dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,


• dochody, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym i zostały wymienione w art. 3 pkt 1c ustawy (np. stypendia, alimenty na rzecz dzieci).

W przypadku utraty dochodu prawo do zasiłku rodzinnego ustala się na wniosek osoby uprawnionej na podstawie dochodu rodziny lub dochodu osoby uczącej się pomniejszonego o utracony dochód.

Za utratę dochodu uznaje się utratę dochodu, która nastąpiła w związku z następującymi okolicznościami:

• uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego,


• utratą prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium w wysokości zasiłku dla bezrobotnych,


• utratą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, z wyłączeniem pracy wykonywanej na podstawie umowy o dzieło,


• utratą zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, a także utratą emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej, z wyjątkiem rent przyznawanych rolnikom w związku z przekazaniem lub dzierżawą gospodarstwa rolnego,


• nieotrzymywaniem części albo całości zasądzonych świadczeń alimentacyjnych,


• wyrejestrowaniem pozarolniczej działalności gospodarczej,


• wydzierżawieniem gospodarstwa rolnego na zasadach określonych w ustawie.

W przypadku uzyskania dochodu przez członka rodziny, osobę uczącą się lub dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego, prawo do zasiłku rodzinnego ustala się na podstawie dochodu rodziny, osoby uczącej się lub dziecka, powiększonego o uzyskany dochód.

Za uzyskanie dochodu uważa się uzyskanie dochodu w wyniku powstania następujących okoliczności:

Dochód z gospodarstwa rolnego

Jeśli rodzina lub osoba ucząca się utrzymuje się z gospodarstwa rolnego, przyjmuje się, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości 1/12 dochodu ogłaszanego corocznie w drodze obwieszczenia Prezesa GUS na podstawie ustawy o podatku rolnym. Miesięczny dochód z 1 ha przeliczeniowego gospodarstwa rolnego w 2004 r. wyniósł 135,50 zł. Dochody z gospodarstwa rolnego i dochody pozarolnicze ulegają sumowaniu.

Dokumenty potwierdzające wysokość dochodów rodziny to m.in.:

• zaświadczenie właściwego urzędu skarbowego - w przypadku dochodów opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych,


• oświadczenie członków rodziny o wysokości dochodu uzyskanego w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy osób rozliczających się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz zaświadczenie urzędu skarbowego o wysokości należnego zryczałtowanego podatku - w przypadku podatku płaconego w formie ryczałtu ewidencjonowanego, albo decyzja urzędu skarbowego ustalająca wysokość karty podatkowej - w przypadku podatku płaconego w formie karty podatkowej,


• oświadczenie członka rodziny o wysokości dochodu uzyskanego w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy niepodlegającego opodatkowaniu  oraz zaświadczenie płatnika dochodu,


• zaświadczenie gminy o powierzchni gospodarstwa lub nakaz płatniczy za rok, z którego ustala się dochód - w razie posiadania gospodarstwa rolnego,


• kopia odpisu wyroku sądu lub protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej - w razie otrzymywania alimentów.

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje, jeżeli wniosek o dodatek został złożony przed ukończeniem przez dziecko 1 roku życia.

Wysokość dodatku

Dodatek jest świadczeniem jednorazowym wypłacanym w wysokości 1000,00 zł.
W sytuacji urodzenia podczas jednego porodu (lub w przypadku przysposobienia) więcej niż jednego dziecka, dodatek przysługuje na każde dziecko.

Niezbędne dokumenty

Wniosek o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego.
Nie są wymagane dodatkowe dokumenty, oprócz dokumentów niezbędnych do wypłaty zasiłku rodzinnego.

Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego

Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego przysługuje na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka.

• na niepełnosprawne dziecko w wieku do ukończenia 16 roku życia,


• na dziecko niepełnosprawne w stopniu znacznym lub umiarkowanym, w wieku powyżej 16 lat do ukończenia 24 lat.

Wysokość dodatku

Dodatek przysługuje miesięcznie w wysokości:

• 50,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;


• 70,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia.

Niezbędne dokumenty

Wniosek o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego, zaświadczenia i dowody, m.in. orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, zaświadczenie o uczęszczaniu dziecka w wieku powyżej 18 lat do szkoły lub szkoły wyższej.

Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego

Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego przysługuje na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem przez dziecko nowego roku szkolnego. Dodatek jest wypłacany raz w roku.

Wysokość dodatku

Dodatek jest wypłacany w wysokości 90,00 zł na dziecko, które rozpoczęło naukę w szkole.

Niezbędne dokumenty

Wniosek o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego, zaświadczenia i dowody, m.in. zaświadczenie o uczęszczaniu dziecka w wieku powyżej 18 lat do szkoły.