ciąża i poród
dziecko
kobieta
dla dzieci
rodzina
podróż
zobacz koniecznie

Urlop macierzyński

-
Urlop macierzyński
Regulowany Kodeksem Pracy urlop macierzyński jest uprawnieniem pracowniczym. Oznacza to, iż przysługuje on osobom pozostającym w stosunku pracy, nie zaś pracującym na umowę zlecenie, czy umowę o dzieło. Pracodawca obowiązany jest udzielić urlopu macierzyńskiego, a pracownica nie ma możliwości rezygnacji z tego urlopu. Ile trwa urlop macierzyński, w jakim wymiarze przysługuje?


  1. Ile trwa urlop macierzyński?
  2. Roczny urlop macierzyński
  3. Urlop macierzyński po poronieniu
  4. Urlop rodzicielski
  5. Dodatkowy urlop macierzyński

Ile trwa urlop macierzyński?


Uprawnieniem pracownicy-matki jest możliwość skorzystania z urlopu macierzyńskiego. Jego wymiar jest uzależniony od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:

  1. 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
  2. 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
  3. 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
  4. 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
  5. 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Urlop macierzyński przyszła mama może już wykorzystać przed porodem, jednak przed przewidywaną datą porodu można wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego, natomiast po porodzie przysługuje młodej mamie urlop niewykorzystany przed porodem, aż do wyczerpania okresu urlopu, który w danym przypadku przysługuje (zgodnie z powyższymi wskazaniami).

Młodzi rodzice mogą podzielić się między sobą wymiarem urlopu macierzyńskiego, ale 14 z 20 tygodni urlopu musi wykorzystać mama dziecka. Jest to czas przeznaczony dla matki na odpoczynek po porodzie i opiekę nad noworodkiem i nie można z niego zrezygnować. W przypadku, gdy pracownica wykorzysta po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej jego części. Wówczas, na pisemny wniosek pracownika – ojca wychowującego dziecko, niewykorzystana przez matkę część przysługującego jej urlopu zostaje mu udzielona, czyli ojciec może wykorzystać pozostałe 6 tygodni (urlop tacierzyński), lub mogą tym czasem rodzice podzielić się między sobą. Ważne jest, że oboje rodzice nie mogą w tym samym czasie przebywać na urlopie macierzyńskim/tacierzyńskim. Należy pamiętać, aby wniosek o taki urlop złożyć co najmniej na 14 dni przed datą planowanego porodu.

Należy pamiętać, że pracodawca musi wiedzieć, jak długo młoda mama planuje być na urlopie macierzyńskim. Pracownica powinna zgłosić chęć powrotu do pracy minimum 7 dni przed końcem urlopu.

Pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko, przysługuje także prawo do części urlopu macierzyńskiego w przypadku, gdy po wykorzystaniu przez pracownicę po porodzie 8 tygodni urlopu, wymaga ona opieki szpitalnej ze względu na stan zdrowia, uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. Okres urlopu przysługującego ojcu odpowiada wtedy okresowi, w którym matka wymaga opieki szpitalnej.

W powyższym przypadku urlop macierzyński matki zostaje przerwany na okres korzystania z tego urlopu przez ojca, z tym, że łączny wymiar urlopu macierzyńskiego w takim przypadku nie może przekraczać wymiaru podstawowego, przysługującego danej pracownicy.

Także w przypadku zgonu pracownicy w czasie urlopu macierzyńskiego, pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko przysługuje prawo do niewykorzystanej części tego urlopu.

Wymiar urlopu macierzyńskiego dla pracownika przysposabiającego dziecko jest taki sam jak w przypadku urodzenia dziecka i zależy od liczby przysposabianego potomstwa.

Roczny urlop macierzyński


Tzw. roczny urlop macierzyński, to umowne określenie obejmujące łącznie wymiar urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. W przypadku, kiedy rodzi się jedno dziecko, wówczas pracownica, która urodziła dziecko, poza urlopem macierzyńskim trwającym 20 tygodni może bezpośrednio po nim skorzystać z 32 tygodni urlopu rodzicielskiego. Dopiero te dwa rodzaje urlopów po zsumowaniu wynoszą prawie rok, gdyż łączny wymiar urlopu po urodzeniu dziecka, w tym macierzyńskiego oraz rodzicielskiego, wynosi 52 tygodnie.

W przypadku bliźniaków, trojaczków i większej liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie wymiar urlopu rodzicielskiego jest wyższy o dwa tygodnie i wynosi 34 tygodnie. Wówczas łączny wymiar tzw. rocznego urlopu macierzyńskiego (macierzyński + rodzicielski) dla bliźniaków, trojaczków itd. będzie więc wyższy niż przy urodzeniu jednego dziecka i wyniesie odpowiednio:

Wymiar rocznego tzw. urlopu macierzyńskiego w zależności od ilości urodzonych dzieci przy jednym porodzie:
  • 1 dziecko - 52 tygodnie (364 dni) w tym 20 tygodni urlopu macierzyńskiego i 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego
  • bliźniaki - 65 tygodni (455 dni) w tym 31 tygodni urlopu macierzyńskiego i 34 tygodnie urlopu rodzicielskiego
  • trojaczki - 67 tygodni (469 dni) w tym 33 tygodnie urlopu macierzyńskiego i 34 tygodnie urlopu rodzicielskiego
  • czworaczki - 69 tygodni (483 dni) w tym 35 tygodni urlopu macierzyńskiego i 34 tygodnie urlopu rodzicielskiego
  • pięcioraczki i więcej - 71 tygodni (497 dni) w tym 37 tygodni urlopu macierzyńskiego i 34 tygodnie urlopu rodzicielskiego


W trakcie korzystania z obu tych urlopów (macierzyński + rodzicielski) przysługuje przez rok zasiłek macierzyński (zwany też zasiłkiem rodzicielskim), dlatego powstał skrót myślowy, zamykający w ramy okres płatnego wolnego na opiekę nad dzieckiem.

Urlop macierzyński po poronieniu


Przepisy określają, jakie prawa przysługują kobiecie w przypadku poronienia, mowa tu jest o poronieniu po upływie 22. tygodnia ciąży, czyli o tzw. urodzeniu martwym. W takim przykrym dla każdej kobiety przypadku ma ona prawo do skorzystania z urlopu macierzyńskiego. Ma również prawo do pobierania zasiłku macierzyńskiego. Warunkiem jest przekazanie pracodawcy skróconego aktu urodzenia martwego dziecka (lub kopii dokumentu). Wówczas przysługuje kobiecie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, ale nie krócej niż przez 7 dni od dnia zgonu dziecka. Nie jest to obowiązkowe, jeśli kobieta nie chce, nie musi korzystać z tej możliwości.

Uwaga! Urlop macierzyński po poronieniu liczy się od dnia porodu. Zasiłek wynosi 100% pensji.

Urlop rodzicielski


Rodzic, który chce zostać dłużej z dzieckiem, może bezpośrednio po podstawowym urlopie macierzyńskim skorzystać z urlopu rodzicielskiego w wymiarze:
  • do 32 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
  • do 34 tygodni – w przypadku urodzenia większej liczby dzieci przy jednym porodzie.

Urlop rodzicielski we wspomnianym wymiarze przysługuje obojgu rodzicom lub jednemu z nich. Udziela się go jednorazowo lub maksymalnie w czterech częściach, przy czym żadna z tych części nie może być krótsza niż 8 tygodni, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej.

Rodzice mają czas na wykorzystanie urlopu rodzicielskiego aż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat. Decyzję o skorzystaniu z pełnego wymiaru urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim co do zasady należy podjąć w ciągu trzech tygodni po porodzie, czyli pracownica nie później niż 21 dni po porodzie, może złożyć do pracodawcy pisemny wniosek o udzielenie jej bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze. Jeżeli wniosek pracownika został złożony w odpowiednim terminie, jest on wiążący dla pracodawcy. Oznacza to, że pracodawca nie może odmówić udzielenia urlopu rodzicielskiego.

W tym przypadku, zasiłek macierzyński będzie wynosił: 100 % podstawy wymiaru zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego (20 tygodni), 100 % za 6 tygodni urlopu rodzicielskiego oraz 60 % podstawy wymiaru zasiłku za pozostały okres urlopu rodzicielskiego, tj. za 26 tygodni.

Z kolei, w razie przekroczenia 21-dniowego terminu, konsekwencją będzie wysokość wypłacanego zasiłku za urlop macierzyński i rodzicielski. Zatem, pracownicy będzie przysługiwał zasiłek macierzyński w wysokości 80 % podstawy wymiaru zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego.

Uwaga! W sytuacji, gdy młoda mama prowadzi własną działalność gospodarczą, mężczyzna nie ma prawa ani do urlopu macierzyńskiego, ani rodzicielskiego.

Dodatkowy urlop macierzyński


W 2016 roku dodatkowy urlop macierzyński został włączony do urlopu rodzicielskiego, dlatego ta nazwa przestała funkcjonować, a ilość wolnego czasu na opiekę nad dzieckiem wzrosła.


Opr. 2011-03-03

Urlop macierzyński - dodano: 2020-04-02

Portal maluchy.pl jest serwisem edukacyjnym. Informacje zawarte na naszych stronach służą wyłącznie celom informacyjnym. Wszelkie problemy muszą być konsultowane z odpowiednim lekarzem specjalistą. Autorzy i firma ITS MEDIA nie odpowiadają za jakiekolwiek straty i szkody wynikłe z zastosowania zawartych na stronach informacji lub porad.