Jeszcze niedawno prawo do urlopu macierzyńskiego miały tylko osoby zatrudnione na etacie i te, które opłacały ubezpieczenie chorobowe i prowadziły działalność gospodarczą. Od 2016 roku możliwość do opieki nad nowo narodzonym dziecku została rozszerzona o osoby bezrobotne, studentów, pracujących na umowę o dzieło. Co ważne, od 2018 roku również pracownice tymczasowe mogą liczyć na wsparcie finansowe w postaci zasiłku rodzicielskiego. Bez względu na to, jak wygląda sytuacja finansowa młodych rodziców, mają gwarantowaną wypłatę 1 tysiąca złotych, ponieważ państwo dołoży brakującą kwotę.
Czym jest urlop macierzyński
Urlop macierzyński to urlop przyznawany kobietom, które w trakcie zatrudnienia urodziły dziecko. Jego celem jest przeznaczenie odpowiedniej ilości czasu na powrót do zdrowia młodej mamy, odzyskanie sił, a także opiekę nad małym dzieckiem. Czas ten jest urlopem pełnoprawnym, a to, ile trwa, uzależnione jest od liczby urodzonych dzieci podczas jednego porodu.
Wymiar urlopu macierzyńskiego
Urlop macierzyński liczy się od dnia porodu. Jego wymiar wynosi obecnie 26 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka, na które składa się 20 tygodni urlopu podstawowego i 6 tygodni urlopu dodatkowego, który może być wykorzystany przez któregokolwiek z rodziców. W przypadku bliźniąt wynosi 31 tygodni, a każde kolejne dziecko to kolejne 2 tygodnie. Urlop płatny jest w 100% lub 80%, jeśli kobieta składa jednocześnie wniosek o wykorzystanie w pełni urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego.
Kobieta ma prawo wykorzystać co najmniej 6 tygodni urlopu macierzyńskiego przed przewidywaną datą porodu, wtedy urlop macierzyński po porodzie jest skrócony o ten czas, który został wykorzystany wcześniej. Warto wiedzieć, że urlop rodzice mogą rozłożyć między sobą, jednak matka musi odbyć co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego.
Jak uzyskać urlop macierzyński
Urlop przysługuje młodej mamie automatycznie, jednak należy poinformować pracodawcę o odbytym porodzie. Urlop ten jest obowiązkowy i płatny 100% lub 80% podstawy wymiaru, jeżeli kobieta jednocześnie składa wniosek o wykorzystanie w pełni urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego.
Urlop macierzyński przysługuje również kobiecie, która adoptowała lub przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej dziecko w wieku do 7 roku życia, a w szczególnych sytuacjach do 10 roku życia.
Jeżeli kobieta chce wykorzystać część urlopu przed porodem, musi złożyć wniosek z zaświadczeniem od lekarza o terminie porodu. To samo dotyczy sytuacji, kiedy to część przysługującego kobiecie urlopu bierze ojciec dziecka – kobieta składa u swojego pracodawcy specjalny wniosek. Aby otrzymać zasiłek macierzyński, który przysługuje na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim, należy u pracodawcy złożyć wniosek w terminie 21 dni od daty porodu.
Dokumentami niezbędnymi do złożenia wniosku o urlop macierzyński są: odpis aktu urodzenia dziecka, zaświadczenie ze szpitala o porodzie i PESEL dziecka.
Urlop rodzicielski
Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego kobieta ma prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 32 tygodni (jedno dziecko) lub 34 tygodniu (urodzenie więcej dzieci przy jednym porodzie). Urlop rodzicielski przysługuje zarówno młodej mamie, jak i młodemu tacie równocześnie i w takim przypadku łączny wymiar nie może przekroczyć 32 tygodni. W praktyce oznacza to, że można zadecydować, kto korzysta z urlopu, podzielić się nim i być na nim jednocześnie.
Wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze do wykorzystania zaraz po urlopie macierzyńskim należy złożyć do 21 dni po porodzie. W innym przypadku wniosek należy zgłosić nie później niż 14 dni przed zakończeniem urlopu macierzyńskiego. Urlop płatny jest 60% wynagrodzenia. Rodzice mają czas na wykorzystanie urlopu rodzicielskiego do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 lat.
Urlop rodzicielski udzielany jest jednorazowo lub w częściach, przy czym żadna z części nie może być krótsza niż 8 tygodni za wyjątkiem pierwszej części, która w przypadku urodzenia jednego dziecka nie może być krótsza niż 6 tygodni i za wyjątkiem sytuacji, kiedy pozostała część urlopu rodzicielskiego do wykorzystania jest krótsza niż 8 tygodni. Po urlopie rodzicielskim rodzice mogą złożyć wniosek o urlop wychowawczy, z którego mogą skorzystać do ukończenia przez dziecko 5. roku życia. Wymiar urlopu wychowawczego wynosi maksymalnie 36 miesięcy.
W trakcie urlopu rodzicielskiego kobieta może pracować u pracodawcy, który ją zatrudniał przed porodem, jednak w wymiarze nie większym niż pół etatu. Na takie połączenie musi się zgodzić pracodawca, a w przypadku odmowy – kobieta powinna otrzymać wyjaśnienia na piśmie. W przypadku zgody kobieta otrzymuje połowę zasiłku i wynagrodzenia z tytułu pracy.
Urlop ojcowski, tzw. tacierzyński
Do czasu, kiedy dziecko osiągnie 2 lata, ojciec dziecka zatrudniony na etacie ma prawo do 2 tygodni płatnego urlopu ojcowskiego niezależnie od liczby narodzonych dzieci przy jednym porodzie. Oznacza to, że nawet jeśli urodziły się trojaczki, wymiar urlopu ojcowskiego zawsze wynosi 2 tygodnie. Prawo to przysługuje niezależnie od tego, czy matka dziecka przebywa na urlopie i czy jest z nim w związku z małżeńskim. Ponadto urlop ten dotyczy również pracownika, który przysposobił dziecko. W trakcie tzw. tacierzyńskiego młody tata otrzymuje 100% średniego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy.
Urlop ojcowski można wykorzystać jednorazowo lub w dwóch częściach, przy czym każda z nich nie może być krótsza niż 7 dni. Urlop nie wpływa na obniżenie wymiaru urlopu wychowawczego. Niewykorzystany urlop przepada, a pracownik nie dostanie za niego ekwiwalentu. Wniosek należy złożyć u pracodawcy w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu.
Urlop macierzyński to przywilej dla pracownicy, która dzięki niemu zyskuje niezbędny czas do odzyskania sił i do zajmowania się dzieckiem. Dzięki zasiłkowi macierzyńskiemu nie musi się martwić również o swoje finanse, a prawo pracownicze zawsze jest po jej stronie.
Urlop macierzyński, rodzicielski i ojcowski, czyli jakie prawa mają młodzi rodzice - dodano: 2017-10-05