Powiadomienia o nowościach

Jak wygląda proces zawiązywania rodziny zastępczej?

Małżeństwa i osoby samotne zamierzające podjąć się opieki zastępczej nad dzieckiem powinny przede wszystkim skontaktować się z najbliższym Ośrodkiem Adopcyjno Opiekuńczym, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie lub Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej. Tu otrzymają wszelkie informacje dotyczące procedury przygotowawczej i kwalifikacyjnej podczas pierwszego spotkania. Pracownik Ośrodka powinien zapoznać kandydatów na opiekunów zastępczych z wymaganiami formalnymi. Szczegółowo określa je Ustawa z dnia 12.03.2004 r. o pomocy społecznej w art. 73, punkt 1:
"Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone małżonkom lub osobie niepozostającej w związku małżeńskim, jeżeli osoby te spełniają następujące warunki:

1. dają rękojmię należytego wykonywania zadań rodziny zastępczej;
2. mają stałe miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej;
3. korzystają z pełni praw cywilnych i obywatelskich;
4. nie są lub nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, nie są ograniczeni we władzy rodzicielskiej ani też władza rodzicielska nie została im zawieszona;
5. wywiązują się z obowiązku łożenia na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby, gdy ciąży na nich taki obowiązek z mocy prawa lub orzeczenia sądu;
6. nie są chore na chorobę uniemożliwiającą właściwą opiekę nad dzieckiem, co zostało stwierdzone zaświadczeniem lekarskim;
7. mają odpowiednie warunki mieszkaniowe oraz stałe źródło utrzymania;
8. uzyskały pozytywną opinię ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania;"

Podczas pierwszego spotkania rodzina powinna również zostać poinformowana o konieczności dostarczenia wymaganych przez Ośrodek zaświadczeń. Mogą tu występować nieznaczne różnice między poszczególnymi Ośrodkami, lecz najczęściej są to:

• zaświadczenie o braku zdrowotnych przeciwwskazań do sprawowania opieki zastępczej wydane przez lekarza pierwszego kontaktu dla obojga kandydatĂłw osobno
• zaświadczenie o zatrudnieniu i o dochodach; jak wyĹźej; w przypadku osĂłb prowadzących działalność gospodarczą wypis z rejestru oraz PIT za ostatni rok
• własnoręczne oświadczenie o niekaralności obojga małżonkĂłw osobno

1. spokrewnione z dzieckiem;
2. niespokrewnione z dzieckiem;
3. zawodowe niespokrewnione z dzieckiem:
• wielodzietne
• specjalistyczne
• o charakterze pogotowia rodzinnego

W rodzinach zastępczych, o których jest mowa w pt. 3a) umieszcza się w tym samym czasie nie mniej niż troje i nie więcej niż sześcioro dzieci. Wyjątkiem mogą być liczne rodzeństwa.
W rodzinach, o których jest mowa w pt. 3b) umieszcza się dzieci niedostosowane społecznie lub dzieci z różnymi dysfunkcjami, problemami zdrowotnymi wymagającymi szczególnej opieki i pielęgnacji. W rodzinie tej może wychowywać się w tym samym czasie nie więcej niż troje dzieci.
W rodzinach, o których jest mowa w pt. 3c) umieszcza się nie więcej niż troje dzieci na pobyt okresowy do czasu unormowania sytuacji życiowej dziecka, nie dłużej niż na 12 miesięcy, w szczególnie uzasadnionych przypadkach z możliwością przedłużenia o nie więcej niż 3 miesiące.
Po spotkaniu informacyjnym i umówieniu z rodziną pracownik socjalny przeprowadza wywiad środowiskowy w domu kandydatów i, jeśli rodzina spełnia wymagania formalne, zostaje zakwalifikowana na szkolenie grupowe. W Polsce istnieje kilkanaście programów szkoleniowych dla kandydatów na rodziny zastępcze i adopcyjne zatwierdzonych przez Ministerstwo Polityki Socjalnej, wśród których jednym z najpopularniejszych jest PRIDE. Szkolenie odbywa się najczęściej w Ośrodku Adopcyjno Opiekuńczym lub Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie i trwa około 3 miesięcy w zależności od programu. Podczas kursu kandydaci zapoznawani są między innymi z zasadami funkcjonowania rodzin zastępczych, typowymi problemami związanymi z opieką zastępczą czy sposobami radzenia sobie z nimi. Większość programów w szkoleniu kandydatów posługuje się głównie metodami warsztatowymi, które w znacznym stopniu pogłębiają proces przygotowania się do przejęcia opieki nad dzieckiem, angażując zarówno intelektualnie jak i emocjonalnie.
Po ukończeniu szkolenia i przejściu badań psychologicznych kandydaci pozytywnie ocenieni przez zespół szkolący otrzymują zaświadczenie kwalifikacyjne i pisemną opinię.
Z tym zaświadczeniem rodzina może rozpocząć starania o rozpoczęcie sprawowania opieki zastępczej. Właściwy dobór dziecka do rodziny jest niezwykle ważny i powinien uwzględniać przede wszystkim jej strukturę i możliwości optymalnego zaspokajania potrzeb dziecka. Pracownicy Ośrodków Adopcyjno Opiekuńczych i Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie dysponują bazą danych dzieci oczekujących na miejsce w rodzinach zastępczych i na tym etapie pomagają w ich kojarzeniu z przeszkolonymi rodzinami.
Dziecko w rodzinie zastępczej umieszczane jest na podstawie orzeczenia Sądu. Wcześniej, po zapoznaniu się z dzieckiem i wzajemnej akceptacji kandydaci muszą złożyć wniosek o ustanowienie ich rodziną zastępczą dla konkretnego dziecka. Do wniosku powinni dołączyć wszystkie zgromadzone zaświadczenia w tym zaświadczenie kwalifikacyjne.
Decydując się na zostanie opiekunem zastępczym należy pamiętać przede wszystkim o istocie opieki zastępczej, którą jest pomoc dziecku i jego rodzinie. Opiekun zastępczy otrzymuje pomoc pieniężną na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka w wysokości określonej przez Ustawę o Pomocy Społecznej w zależności od rodzaju rodziny i wieku dziecka. Rodzina podlega również kontroli ze strony Sądu i organu finansującego. Przyjmując do swojego domu dziecko rodzina daje mu bezpieczeństwo, spokój i warunki do rozwoju, a jego rodzicom czas na uporanie się z problemami, które stały się przyczyną umieszczenia go w rodzinie zastępczej.