Kolka niemowlęca - co to jest?
Kolka niemowlęca to problem około 43% niemowląt i stanowi jedną z najpowszechniejszych dolegliwości czynnościowych dzieci poniżej pierwszego roku. Jej objawy rozpoczynają się zazwyczaj między 2 tygodniem a 4 miesiącem życia dziecka i są związane z niedostatecznym wykształceniem oraz pracą układu pokarmowego. Najczęściej ustępuje samoistnie po ukończeniu 6 miesiąca życia, jednak w niektórych przypadkach dotyka też starsze dzieci.
Objawy kolki niemowlęcej i rozpoznanie dolegliwości
Diagnostyka kolki jest ściśle określona dzięki definicji Wessla opublikowanej w połowie lat 50 XX wieku. Aby móc rozpoznać kolkę u niemowlęcia, muszą zostać spełnione następujące kryteria:
- napadowy płacz dziecka, który trwa minimum 3 godziny w czasie 24 godzin,
- objawy powtarzają się co najmniej trzykrotnie w ciągu tygodnia,
- płacz napadowy pojawia się regularnie w okresie minimum 3 miesięcy.
Jako objawy towarzyszące wyróżniono natomiast:
- zaciskanie dłoni w piąstki, podciąganie nóżek do brzuszka - niepokój psychoruchowy,
- napięcie okolic brzuszka dziecka,
- większe niż zazwyczaj oddawanie gazów,
- zaczerwienienie skóry na twarzy malucha.
W trakcie napadu kolki, dziecko najpierw prezentuje objawy psychoruchowe - podkurcza nóżki, zaciska rączki, a następnie czerwieni się na twarzy i robi grymasy. Po kilku minutach pojawia się nagły płacz, który równie nagle ustępuje. Uginanie kończyn może występować wraz z ich nadmiernym wyprostowaniem i zesztywnieniem. Co ciekawe, zaburzenie tego rodzaju nie przekłada się na prawidłowy wzrost ciała i rozwój dziecka - stanowi jedynie znaczny dyskomfort, który nie odbija się na ogólnym zdrowiu niemowlęcia.
Kolka niemowlęca - jakie są jej przyczyny?
Istnieje wiele teorii wyjaśniających powstawanie nieprzyjemnych objawów związanych z kolką niemowlęcą. Badacze opisujący to zjawisko wskazują przede wszystkim na niedostateczne rozwinięcie układu pokarmowego, które skutkuje zaburzeniami trawiennymi - niedojrzałą jego motoryką. Skutkiem dysfunkcjonalnej motoryki przewodu trawiennego są nieprawidłowości w sekrecji enzymów trawiennych oraz hormonów. Udowodniono, że niemowlęta doświadczające objawów kolki jelitowej mają znacznie wyższe stężenie motyliny, która przyspiesza pasaż jelitowy. Skutkiem kolki jest zwiększona produkcja gazów u dziecka - badacze stwierdzili, że wzdęcia są raczej wynikiem dysfunkcji niż jednoznacznym jej przejawem.
Istnieją również podstawy, by twierdzić, że występowanie objawów kolki jelitowej związane jest z nietolerancją białek mleka krowiego i alergią. Co istotne - niekorzystnie dla jelit maluchów działa także dym tytoniowy, gdyż wzmaga on częstotliwość występowania kolki.
Zaburzenia jelitowe u małych dzieci silnie korelują z zaburzeniami relacyjnymi między niemowlęciem a rodzicami. Istotne są także techniki pielęgnowania dziecka - pozycja do karmienia oraz sposób noszenia na rękach. Podczas pojenia dziecka mlekiem istotna jest właściwa technika i odpowiednia butelka - przeciwkolkowa - tak, by do ust niemowlęcia nie dostawało się powietrze, które może zostać połknięte.
Badania sugerują także, że na wystąpienie kolki jelitowej możliwy wpływ ma przebodźcowanie dziecka. Czynniki takie jak hałas i ostre, migające światło czy obrazy doprowadzają do dystresu u niemowlęcia, wskutek czego pojawiają się objawy wskazujące na dysregulację przewodu pokarmowego.
Leczenie kolki niemowlęcej? Skuteczne sposoby na kolkę niemowlęcą
Kolka jelitowa, ponieważ związana jest z wieloma czynnikami, może być leczona i łagodzona na różne sposoby. Poprawa funkcjonowania dziecka silnie odbija się na stanie psychicznym rodziców, gdyż częsty, głośny płacz niemowlęcia może być dla nich wyjątkowo trudnym doświadczeniem, więc poszukiwanie metod na obniżenie jej objawów ma szczególnie duże znaczenie. Należy pamiętać, że decyzja jak leczyć kolkę niemowlęcą, powinna być podejmowana wspólnie z lekarzem.
Istotne dla zapobiegania kolki jest właściwe pielęgnowanie dziecka. Należy zwrócić uwagę na odpowiednią pozycję do karmienia malucha, by nie połykał on powietrza wraz z pokarmem. Również warto zasięgnąć porady położnej środowiskowej lub pediatry, w celu nauczenia się najlepszych metod podnoszenia niemowlęcia. Wspomagająco można zastosować tzw. biały szum - dźwięki o niskim natężeniu, np. włączoną suszarkę w drugim pokoju, dźwięki fal morskich.
Warto masować brzuszek dziecka, by wspomóc perystaltykę, a także zastosować rozluźniające, ciepłe kąpiele i okłady na brzuszek. Jeśli napady kolki są częste, warto, aby matka karmiąca piersią wykluczyła ze swojej diety produkty alergizujące, natomiast powinno to mieć miejsce wyłącznie po konsultacji z lekarzem. U dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym, warto sięgnąć po preparaty hydrolizowane o wysokim stopniu hydrolizy.
Bibliografia:
J. Rusin, Kolka niemowlęca - czym jest, jak leczyć?, https://www.aptelia.pl/czytelnia/a469-Kolka_niemowleca__czym_jest_jak_leczyc, [dostęp: 20.10.2022]
A. Maślany, B. Kalicki, A. Rustecka, A. Jung, Najczęstsze zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego u niemowląt i ich związek z żywieniem Część I. Kolka i ulewania, https://www.infona.pl/resource/bwmeta1.element.psjd-6859c200-fdd3-459b-bc78-b7910fbc20c3/content/partContents/b957659c-4d1c-3cac-896d-55c449a6dd52, [dostęp: 20.10.2022]
M. Czerwionka-Szaflarska, J. Gawryjołek, Kolka jelitowa w praktyce pediatrycznej, https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/10046/8547, [dostęp: 20.10.2022]
Kolka u niemowlaka - czym jest? Jak rozpoznać kolkę niemowlęcą? - dodano: 2022-11-15