ciąża i poród
dziecko
kobieta
dla dzieci
rodzina
podróż
zobacz koniecznie

Krwawienia we wczesnej ciąży

-

Maciej Lipski - ginekolog-położnik

Dr n. med. Maciej Lipski, specjalista ginekologii i położnictwa; Poliklinika Ginekologiczno-Położnicza Arciszewscy; Białystok

Krwawienia we wczesnej ciąży
Krwawienia lub plamienia we wczesnej ciąży są zjawiskiem niezwykle niepokojącym dla przyszłej mamy, a jednocześnie relatywnie częstym – ponieważ dotyczą co piątej kobiety w ciąży. Trzeba jednoznacznie stwierdzić, że każde krwawienie w ciąży wymaga badania i konsultacji lekarza ginekologa i nie można go lekceważyć kierując się radami typu – "i tak nie ma to już sensu, bo nic nie da się zrobić" albo "może jakoś samo przejdzie". Jednocześnie należy uświadamiać przyszłe mamy, że nawet obfite krwawienie nie musi oznaczać utraty ciąży, a często jeżeli nie wdroży się odpowiedniego postępowania może to skończyć się tragicznie. Warto więc przyjrzeć się powodom i mechanizmom możliwych krwawień, sposobom postępowania w określonych przypadkach i rokowaniu, co do dalszego przebiegu i ukończenia ciąży.

  1. Plamienia implantacyjne
  2. Pseudomiesiączka
  3. Zmiany na szyjce macicy
  4. Stany zapalne szyjki macicy i pochwy
  5. Niedobór progesteronu
  6. Ciąża pozamaciczna
  7. Poronienie
  8. Żylaki i stany zapalne



Plamienia implantacyjne


Plamienia te pojawiają się zwykle około tygodnia po jajeczkowaniu na skutek zagnieżdżenia się zarodka w jamie macicy. W rzeczywistości może ono wystąpić od 5 do 12 dnia po owulacji. Jest zwykle bardzo skąpe, może to być tylko plamka krwi na bieliźnie lub podbarwiony krwią śluz. Czasem pacjentki mylą ten rodzaj krwawienia z miesiączką. Nie towarzyszy mu bolesność i skurcze macicy. Oczywiście plamienia implantacyjne nie występuje u każdej kobiety - ocenia się, że zdarzają się one średnio u co czwartej ciężarnej (20-30%). Nie wymagają żadnego postępowania medycznego, ani też nie mają wpływu na dalszy rozwój ciąży – ponieważ mieszczą się w tym, co nazywamy fizjologią ciąży, a więc zupełną normą.


Pseudomiesiączka


Krwawienia pojawiające się w terminie spodziewanej miesiączki menstruacji mogą oznaczać pojawienie się tzw. pseudomiesiączki. Ich źródłem jest część śluzówki jamy macicy, która nie przylega bezpośrednio do zarodka. Krwawienia te mogą pojawiać się u przyszłych mam niekiedy do trzeciego miesiąca ciąży. Nie wymagają one postępowania farmakologicznego, jednak aby upewnić się, co do prawidłowości rozwoju ciąży, z pewnością warto wykonać w tym przypadku badanie USG.


Zmiany na szyjce macicy


Krwawienia pojawiające się z powodu występowania zmian na szyjce macicy np. nadżerek, czy polipów. Są to często tzw. krwawienia kontaktowe, występujące po współżyciu lub zwiększonym wysiłku. Ich przyczyną jest uszkodzenie naczyń powierzchownych szyjki macicy w miejscu występowania nadżerki lub polipa, gdzie znajduje się delikatniejszy nabłonek gruczołowy – zarówno jedno, jak i drugie ulega łatwiejszym urazom. Często plamienia te można zaobserwować jeszcze przed zajściem w ciążę, jednak zazwyczaj są one przez kobietę lekceważone i dopiero w ciąży wzbudzają niepokój. W tym wypadku należy wykonać badanie ginekologiczne i badanie szyjki macicy pod kątem ewentualnych zmian nowotworowych, czyli pobrać cytologię. W przypadku wątpliwości, może być konieczne wykonanie badania kolposkopowego – obejrzenie szyjki macicy w dużym powiększeniu, pod mikroskopem. Zdiagnozowanie zmiany będzie oznaczało leczenie choroby zasadniczej, które kontynuowane będzie po porodzie. W ciąży nie usuwamy nadżerek ani polipów, jeżeli wyniki cytologii są prawidłowe. Tego typu zmiany nie zagrażają rozwojowi dziecka. Natomiast w tym przypadku przyszłym mamom zaleca się wstrzymanie się od współżycia. Oddzielnym tematem jest pojawienie się polipa doczesnowego błony śluzowej macicy inaczej określanego mianem ektopii doczesnowej. Jest to zjawisko fizjologiczne w ciąży, które może prowadzić do krwawień, ponieważ tkanki te są bardzo delikatne. Postępowanie w tym przypadku polega na obserwacji zmian i pobraniu cytologii. Polipy te ulegają samoistnemu zanikowi często już w drugiej połowie ciąży, a na pewno znikną po ciąży.

Krwawienia w pierwszym trymetrze ciąży

Photo by Jannes Jacobs on Unsplash


Stany zapalne szyjki macicy i pochwy


Na skutek uszkodzenia nabłonków powstających w wyniku stanów zapalnych mogą pojawiać się delikatne plamienia lub bardzo rzadko obfitsze krwawienia. Zmiany te mogą być wykryte w standardowym badaniu ginekologicznym przy użyciu wzierników. Ich leczenie polega na podaniu preparatów przeciwzapalnych i przeciwgrzybicznych, najczęściej w formie dopochwowej. Dobrym sposobem jest stosowanie leków zawierających różne szczepy pałeczek kwasu mlekowego, które pomagają odbudować prawidłową florę bakteryjną pochwy. W przypadku infekcji odpornych na zastosowane leczenie i braku efektów w terapii, konieczne bywa pobranie posiewu z pochwy z oznaczeniem antybiogramu – aby dobrać odpowiedni antybiotyk i przeprowadzić właściwie ukierunkowane leczenie.


Niedobór progesteronu


Krwawienia wynikające z niedoboru progesteronu są typowe dla pierwszego trymestru ciąży. Czasem mogą im towarzyszyć skurcze macicy, przypominając rozpoczynającą się miesiączkę. Krwawienie może być dość obfite. Są to krwawienia niebezpieczne dla dziecka i bez właściwego postępowania zwykle nie udaje się utrzymać ciąży. Ich przyczyną jest niedobór progesteronu - hormonu produkowanego przez jajniki, którego zadaniem jest utrzymanie ciąży i przygotowanie organizmu kobiety do porodu. Krwawienia te rzadziej występują po 12 tygodniu ciąży, gdyż wtedy funkcję utrzymania ciąży przejmuje stopniowo łożysko. Progesteron można dostarczać organizmowi przez wprowadzenie suplementacji. Zdarza się jednak, że poziom hormonu jest zaniżony przez całą ciążę, zwykle jednak suplementację stosuje się do 12-16 tygodnia ciąży. Leczenie jest bardzo skuteczne, pod warunkiem oczywiście, że przyczyną krwawienia jest faktycznie niedobór progesteronu, a nie np. nieprawidłowości genetyczne płodu.


Ciąża pozamaciczna


Jeśli zarodek ulegnie zagnieżdżeniu poza jamą macicy, mamy do czynienia z ciążą pozamaciczną. Może do niego dojść praktycznie w każdym miejscu w jamie otrzewnej, najczęściej jednak zdarza się w jajowodzie (92-98%). Naturalnym przebiegiem ciąży pozamacicznej jest jej rozwój do momentu, gdy dochodzi do pęknięcia jajowodu. Zwykle dzieje się to ok. 6-8 tygodnia ciąży. Niestety nie ma możliwości utrzymania i prawidłowego rozwoju takiej ciąży. Krwawieniu do jamy brzusznej towarzyszą zwykle ostre, kłujące bóle podbrzusza, uczucie parcia na stolec, czasem też zasłabnięcia lub omdlenia. Ponieważ faktycznie jest to poronienie, tyle że do jamy brzusznej, obserwuje się też krwawienie z macicy. Ciąża pozamaciczna stanowi poważne zagrożenie zdrowia, a nawet życia kobiety, wymaga więc natychmiastowej interwencji lekarskiej. Leczenie polega na operacyjnym usunięciu ciąży pozamacicznej (zwykle laparoskopowo) i opatrzeniu miejsc krwawiących. Czasem, gdy utrata krwi jest bardzo duża, konieczne jest przetoczenie krwi.


Poronienie


Poronienie to przedwczesne ukończenie ciąży - przed upływem jej 22 tygodnia. Poronieniem kończy się ok. 10-15% ciąż, z czego zdecydowana większość, bo ponad 85% roni się w pierwszym trymestrze. Jako główną przyczynę poronień uważa się powstające w trakcie zapłodnienia wady genetyczne, które nie pozwalają na dalszy prawidłowy rozwój ciąży. Dalej wymienia się wady budowy macicy, jak również inne jej nieprawidłowości takie jak mięśniaki, zaburzenia hormonalne (w tym hormonów tarczycy i hormonów płciowych), czynniki infekcyjne np. toxoplazmoza, a także czynniki immunologiczne. Objawami są mniej lub bardziej nasilone krwawienia z jamy macicy, połączone z bólami brzucha i skurczami. Wskazane jest wykonanie USG w celu oceny, czy jest widoczne tętno płodu i wykrycia ewentualnego krwiaka lub zaburzeń macicy. Leczenie polega na unikaniu wysiłku, stresów, współżycia czyli tzw. leczenie spoczynkowym spoczynkowe. Dodatkowo podawane są leki rozkurczowe i uzupełniająco leki hormonalne, czyli progesteron. Wielu lekarzy nie jest zgodnych co do skuteczności i uzasadnienia leczenia progesteronem, argumentując to brakiem udokumentowanego korzystnego działania tego hormonu. Równie kontrowersyjna jest, do niedawna powszechna, praktyka hospitalizacji kobiet z rozpoznaniem poronienia zagrażającego. Coraz częściej w uzasadnionych przypadkach lekarze rezygnują z bardzo stresującego, a niekoniecznie przynoszącego efekty pobytu w szpitalu. Wtedy jednak, gdy ciąży nie udaje się utrzymać i dochodzi do poronienia, konieczne jest leczenie zabiegowe na oddziale położniczo-ginekologicznym. Często ciąża nie roni się całkowicie, a wtedy zachodzi konieczność oczyszczenia jamy macicy przez wyłyżeczkowanie. Zabieg zapobiega utrzymującym się długo krwawieniom lub nawet infekcji, która może rozwinąć się na skutek nieoczyszczenia macicy. Wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym. Po zabiegu w zależności od grupy krwi matki może pojawić się konieczność podania immunoglobuliny anty-D – celem zapobiegania konfliktowi serologicznemu w kolejnych ciążach.


Żylaki i stany zapalne


Inne choroby - nie dotyczące bezpośrednio ciąży, np. żylaki pochwy, odbytu, stany zapalne układu moczowego – czasem mylnie interpretuje się jako krwawienie z jamy macicy. Żylaków odbytu w ciąży nie leczy się operacyjnie. Istnieje możliwości stosowania preparatów zmniejszających dolegliwości, a ostateczną terapię przeprowadza się po porodzie. Żylaki pochwy i krocza zwykle związane są z samą ciążą i w znacznym stopniu ulegają cofnięciu po jej zakończeniu, dlatego też nie praktykuje się tu żadnego leczenia. W przypadku pojawienia się stanu zapalnego i zakrzepowego żylaków, stosowane jest leczenie heparyną. Z kolei stany zapalne układu moczowego połączone z krwiomoczem wymagają dokładnej diagnostyki wykluczającej kamicę lub zmiany nowotworowe oraz szybkiego włączenia leczenia przeciwzapalnego.

Podsumowując należy pamiętać, że krwawienie w przebiegu ciąży nie musi być jednoznaczne z utratą dziecka. Zachowana czynność serca zarodka, uwidoczniona w badaniu USG, jest dobrym czynnikiem prognostycznym. Niezwłoczna wizyta u lekarza i zastosowanie się do zaleceń pozwoli w 85-97% na utrzymanie ciąży i doczekanie się upragnionego potomstwa.

______________________________________________________________

Poliklinika Ginekologiczno-Położnicza Arciszewscy jest jednym z wiodących ośrodków ginekologiczno-położniczych w Polsce. Zapewnia pacjentom badania wykonywane najwyższej generacji aparaturą medyczną oraz opiekę specjalistów z wieloletnim doświadczeniem. Została wyróżniona licznymi nagrodami, w tym tytułem „Podlaski Innowator 2011” - jako najbardziej innowacyjna firma województwa podlaskiego oraz „European Union Award EuroCompany 2006” za wykonywanie usług na najwyższym europejskim poziomie. Zabiegi i operacje w Poliklinice przeprowadzane są małoinwazyjnymi metodami, w tym laparoskopową i histeroskopową. Porody odbywają się w rodzinnej atmosferze na dwóch salach porodowych zabezpieczonych dwoma blokami operacyjnymi. Pacjentki mogą rodzić w wannie do porodów w wodzie, na kole porodowym lub łóżku z masażem łagodzącym ból. Do wyboru mają kilka metod znieczulenia, w tym: zewnątrzoponowe, podtlenek azotu, hydromasaż, czy Elle Tens. Poliklinika posiada system intensywnego nadzoru nad noworodkiem oraz specjalistyczne zaplecze do ratowania życia matki i dziecka w sytuacjach krytycznych.

Krwawienia we wczesnej ciąży - dodano: 2019-04-13

Avatar
Maciej Lipski - ginekolog-położnik

Dr n. med. Maciej Lipski, specjalista ginekologii i położnictwa; Poliklinika Ginekologiczno-Położnicza Arciszewscy; Białystok

Portal maluchy.pl jest serwisem edukacyjnym. Informacje zawarte na naszych stronach służą wyłącznie celom informacyjnym. Wszelkie problemy muszą być konsultowane z odpowiednim lekarzem specjalistą. Autorzy i firma ITS MEDIA nie odpowiadają za jakiekolwiek straty i szkody wynikłe z zastosowania zawartych na stronach informacji lub porad.